Rys historyczny

Rys historyczny, czyli geneza normy ISO 9001 oraz systemów zarządzania jakością

Historia norm określających wymagania dla systemów zarządzania jakością sięga okresu lat 50 i 60 ubiegłego wieku. Skoncentrujemy się jednak na historii samej normy ISO 9001 a nie ogólnie systemów zarządzania. Geneza normy ISO 9001 sięga lat 80. XX wieku. Początki tego standardu związane są z potrzebą stworzenia międzynarodowych wytycznych dotyczących zarządzania jakością w celu usprawnienia procesów produkcyjnych, zwiększenia efektywności organizacji oraz poprawy zadowolenia klientów.


Historia rozwoju normy ISO 9001 wygląda następująco:

  • BS 5750 – w latach 70. XX wieku, Brytyjski Komitet Normalizacyjny (BSI – British Standards Institution) opracował normę BS 5750, która określała wymagania dotyczące systemów zarządzania jakością. BS 5750 stał się podstawą dla późniejszego opracowania normy ISO 9001.
     

  • ISO 9001:1987 – pierwsza wersja normy ISO 9001 została opublikowana w 1987 roku przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO – International Organization for Standardization). Bazowała na normie BS 5750 i właściwie były to trzy niezależne modele systemów „zapewnienia jakości” (ISO 9001, ISO 9002 i ISO 9003), które były dostosowane do różnych rodzajów organizacji i ich działalności.

    • Norma ISO 9001:1987 (ISO 9001:1987 Quality systems — Model for quality assurance in design/development, production, installation and servicing) koncentrowała się na projektowaniu, opracowywaniu, produkcji, instalacji i serwisie;

    • ISO 9002:1987 (ISO 9002:1987 Quality systems — Model for quality assurance in production and installation) obejmowała produkcję, instalację i serwis (bez projektowania);

    • norma ISO 9003:1987 (ISO 9003:1987 Quality systems — Model for quality assurance in final inspection and test) dotyczyła kontroli jakości wyrobów gotowych.

     

    Normy te wprowadzone zostały przez Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) jako normy:

    • PN-EN 29001:1993 Systemy jakości — Model zapewnienia jakości w projektowaniu/konstruowaniu, produkcji, instalowaniu i serwisie,

    • PN-EN 29002:1993 Systemy jakości — Model zapewnienia jakości w produkcji i instalowaniu,

    • PN-EN 29003:1993 Systemy jakości — Model zapewnienia jakości w kontroli i badaniach końcowych.

     

  • ISO 9001:1994 (ISO 9001:1994 Quality systems — Model for quality assurance in design, development, production, installation and servicing) – druga wersja normy została opublikowana w 1994 roku i wprowadziła szereg zmian, które miały na celu usprawnienie wdrażania systemów zarządzania jakością. W szczególności zwiększył się nacisk na zapewnienie jakości poprzez zapobieganie niezgodnościom, a nie tylko ich wykrywanie i naprawę.

    Normie tej, tak jak w przypadku poprzedniego wydania, towarzyszyły normy:

    • ISO 9002 (ISO 9002:1994 Quality systems — Model for quality assurance in production, installation and servicing)

    • ISO 9003 (ISO 9003:1994 Quality systems — Model for quality assurance in final inspection and test)

    które zakresem swoich wymagań skierowane były do organizacji o konkretnym zakresie działalności (tytuły analogiczne jak w przypadku poprzednich wersji).

    •  

    Normy te zostały opublikowane również przez Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) jako:

    • PN-ISO 9001:1996 Systemy jakości — Model zapewnienia jakości w projektowaniu, pracach rozwojowych, produkcji, instalowaniu i serwisie,

    • PN-ISO 9002:1996 Systemy jakości — Model zapewnienia jakości w produkcji, instalowaniu i serwisie,

    • PN-ISO 9003:1996 Systemy jakości — Model zapewnienia jakości w kontroli i badaniach końcowych.

     

  • ISO 9001:2000 – trzecia wersja normy została opublikowana w 2000 roku i przyniosła znaczące zmiany w podejściu do zarządzania jakością. Wprowadzono m.in. model zarządzania jakością oparty na podejściu procesowym oraz większy nacisk położono na zadowolenie klienta i ciągłe doskonalenie. W tej wersji połączono ISO 9001, ISO 9002 i ISO 9003 w jeden uniwersalny standard z możliwością dokonywania wyłączeń wymagań, które nie mają zastosowania do danej organizacji i jej działalności.
     

  • ISO 9001:2008 – czwarta wersja normy wprowadziła mniejsze zmiany i uaktualnienia mające na celu dalsze usprawnienie wdrażania systemów zarządzania jakością. Głównie skupiono się na klarowności i precyzji języka oraz dostosowaniu wymagań do różnych rodzajów organizacji
     

  • ISO 9001:2015 – piąta wersja normy została opublikowana we wrześniu 2015 roku. Wprowadza ona podejście oparte na zarządzaniu ryzykiem, zwiększa nacisk na odpowiedzialność kierownictwa oraz zastosowanie praktyk zarządzania jakością we wszystkich aspektach działalności organizacji. Norma ISO 9001:2015 została również dostosowana do nowej struktury „High Level Structure” (HLS), która ułatwia integrację z innymi standardami zarządzania, takimi jak ISO 14001 (zarządzanie środowiskowe) czy ISO 45001 (zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy).


W miarę jak norma ISO 9001 ewoluowała, jej celem było dostarczenie coraz bardziej elastycznych i praktycznych wytycznych dotyczących zarządzania jakością, które mogą być stosowane przez różne rodzaje organizacji, niezależnie od ich wielkości czy sektora działalności. Dzięki ciągłemu doskonaleniu i aktualizacji standardu, ISO 9001:2015 stała się jednym z najbardziej powszechnie stosowanych i uznanych systemów zarządzania jakością na świecie.

 


Zapraszamy do zapoznania z naszą ofertą dotyczącą systemu zarządzania jakością zgodnego z ISO 9001 – usługami, których celem jest uzyskanie oraz utrzymanie certyfikatu ISO 9001 potwierdzającego zgodność oraz skuteczność systemu.